İyilik hali ve sağlıklı yaşam: Kişisel sağlıklı yaşam, son zamanlarda çok fazla duymaya başladığımız, sosyal medya araçlarında bile sık sık karşımıza çıkan bir kavram.
Bu kavramı ele almadan önce Dünya Sağlık Örgütü’nün yapmış olduğu ‘Sağlık’ tanımını hatırlamakta fayda var; ‘Sağlık; sadece hastalık ve sakatlık durumunun olmayışı değil, kişinin bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik hali ‘dir.’
Bu tanıma yakından bakıldığında sağlık kavramının sadece ‘hasta olmamak’ tan ibaret olmadığı anlaşılıyor. Artık kişinin hasta ya da sakat olmaması yeterli görülmüyor, ruhsal ve bedensel açıdan tam bir iyilik halinin olması vurgusu da yapılıyor.
Son yıllara kadar toplumumuzda sağlık; bedenen hasta olmamaktan ibaretti. Fakat artık çoğu birey hasta olmadan önce önlem alma yollarını aramaya başladı. Bu aramaların sonucu da ‘sağlıklı yaşam’ kavramına olan ilgiyi artırdı.
Ancak sürekli kullanıldığında sıradanlaşan her kavram gibi bu kavramın da içinin boşaldığını görüyoruz. Sosyal medyada rastgele diyet listeleri, spor önerileri, bilinçsiz ve yanlış olabilecek besin/vitamin takviye kullanım önerileri çok yaygınlaştı. Sağlıklı yaşamanın yollarını ararken kontrolsüzce önerilere maruz kalıyoruz. Belki de rastgele bu önerilere, sırf hasta olmamak adına uyuyoruz. Ancak unutmamamız gereken şey; bu süreçte bilinçsizce yaptığımız her eylem, sağlığımızı iyileştirmek bir yana, hatta kötüleştirebilir.
Peki nereden başlayalım? Hangi denileni yapalım, hangisinden uzak duralım?
İyilik hali denince ne anlıyoruz?
Öncelikle sağlıklı yaşamaktan ne anladığımız ve ne beklediğimiz üzerinde düşünmemiz gerekiyor. Sağlıklı yaşam önerilerini okurken, kendimize faydalı olmasını umduğumuz durumu net belirlememiz gerekiyor. Belki de zaten, farkında olmadan ya da farkında olarak sağlıklı yaşıyor olabiliriz.
Öncelikle kendi iyilik hali ‘miz için sağlıklı yaşam ihtiyaçlarımızı belirlememiz gerekiyor. Burada kendimize sormamız gereken sorular şunlar;
1) Ben hangi sosyal ve ruhsal durum içerisindeyim?
2) Doğru besleniyor muyum?
3) Doğru nefes alıyor muyum?
4) Bedenimin mevcut durumu için doğru olan egzersizleri yapıyor muyum?
Bu sorulara cevap verme süreci de bizi ‘kişisel sağlık’ kavramıyla tanıştırıyor. Her ne kadar genel geçer sağlıklı yaşam kuralları olsa da, her bir bireyin sağlıklı yaşam gereklilikleri farklıdır ve gerektiğinde ilgili uzmanlara danışılmalıdır.
Genel geçer ve herkesin azami düzeyde yapması gereken sağlıklı yaşam kurallarını hayatımıza uygulamaya, kişisel sağlığımızı korumaya ve iyileştirmeye başlayabileceğimiz ilk yer ise evimiz ve evimizin mutfağıdır.
Neler yapabiliriz?
Evde huzurlu ve dinlenebileceğimiz bir ortamı sağlamak, kendi ruh sağlığımızı iyileştirecek anlar oluşturmak önemlidir. Günde yarım saatimizi kendimize ayırmak, kendimize ayırdığımız bu yarım saatte ise, mental olarak rahatlatıcı müzikler dinlemek. Doğru nefes alıp vermeye çalışmak ya da anlık kişisel ihtiyaç ne ise (hayat ile ilgili hedefler belirlemek ya da belirlenmiş hedef üzerine düşünmek gibi) ona odaklanmak gerekir.
Tüm koşuşturmacaların arasında kendimize ayıracağımız yarım saatlik süre psikolojik açıdan daha iyi hissetmeyi sağlar. Ayrıca hayatımızda birçok şeyi değiştirebilir. Kendimizi psikolojik olarak desteklemeden, iş hayatında, aile hayatında ya da sosyal hayatta verimli bireyler olamayacağımızı unutmamak gerekir.
Sonrasında ise mutfağımıza giren, adına ‘yiyecek’ dediğimiz her şeyi gözden geçirmeliyiz. Çünkü her ‘yiyecek’ besin olma özelliği taşımayabilir. Yediklerimizle karnımız doyabilir ama hücrelerimiz gerçek vitamin ve minerallere aç kalabilir. Bu sebeple market alışverişlerimizi yaparken aldıklarımızın besleyici yönlerini göz önünde bulundurmalıyız. Paketli, hazır ve dondurulmuş, rafine şeker ve katkı maddesi içeren malzemeleri market sepetimizden çıkarmalı yerine mevsim meyve ve sebzelerini koymalıyız.
Yoğun hayat temposunda her gün sağlık için yürüyüş yapmak mümkün olmayabilir. Ancak haftada en az 2 gün tempolu (çok nefes nefese kalmadan ancak çok da yavaş olmayacak şekilde) yürüyüş, sağlıklı kalmak ve kalp, tansiyon, şeker gibi hastalıklara yakalanmamak açısından elzemdir. Burada dikkat edilmesi gereken husus; günlük adım sayısını hesaplamanın yeterli olmadığı, atılan bu adımların tempolu ve spor amaçlı olmasının önemli olduğudur. Günlük hayatta elektronik saatlerden ölçtüğümüz adım sayısı sporun yerini tutmaz, eşofmanlarımızı giyip açık hava yürüyüşüne çıkmalıyız. Bu yürüyüşlerin sağlığımız ve psikolojimiz üzerindeki olumlu etkilerini gördükçe, yürüyüşün yaşam alışkanlığı haline gelmesi daha da kolaylaşacaktır.
Sağlıklı yaşam ve doğru nefes
Doğru nefes almak ise en temel haliyle; burundan nefes alıp burundan nefes vermektir. Nefes alırken karnımızı da şişirmeliyiz ki diyafram kasımızı kullanarak akciğer solunum kapasitemizi artırabilelim. Gün içinde dikkatimizi nefesimize verip nefes egzersizi yapmak, doğru nefes almayı alışkanlık haline getirmek, iyilik hali ‘mizi artırmak açısından önemlidir.
Tüm bu bahsettiklerimizi iradeli bir şekilde uygulayabilirsek ve alışkanlık haline getirebilirsek, kendi kişisel sağlıklı yaşam yolumuzda en temel ve en gerekli adımları atmış oluruz. Bundan sonrası sağlık problemlerinize göre konunun uzmanları gözetiminde şekillendirilmelidir.
Dr. Ceren Atan
İyibider Gönüllüsü
İyilik halimizi artırıcı etkinliklerimizden haberdar olmak için instagram hesabımızı takip edebilirsiniz.
Soru ve görüşleriniz için bizlere iletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.